Tarihçe
Çekerek ilçesi eskiden Hacıköy adı altında merkezi bir köy iken, Tokat ilinin Zile ilçesine bağlı idi. 1924-1925 tarihlerinde ilçe merkezi Kadışehri'ne nakledilince Hacıköy'de bu ilçeye bağlandı. İlçe merkezi bir yıl sonra Kadışehri'nden Hacıköyüne nakledildi. Ancak daha sonra Sorgun ilçe olunca Hacıköy'de bu ilçeye bağlı bir köy olarak kaldı. Hacıköy 1928 yılında Sorgun ilçesine bağlı bucak haline geldi ve durumunu 1944 yılına kadar muhafaza etti. 1944 yılının Ekim ayında Çekerek Irmağı'nın adı verilerek Hacıköy bucağı, ilçe merkezi haline geldi. Aynı tarihte ilçe belediyesi de kuruldu. Sorgun ilçesine bağlı Kadışehri ve Mamure -yeni adı ile "Aydıncık" bucakları da Çekerek ilçesine bağlandı. 20.05.1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla Çekerek ilçesine bağlı 105 köyden, Aydıncık 32 köy ile, Kadışehri 33 Köyle çekerek ilçesinden ayrılarak iki yeni ilçe olmuşlardır. Bu durum Çekerek i olumsuz yönde etkilemiştir. Şu an Çekerek ilçesine bağlı 40 köy, 4 kasaba bulunmaktadır.
Coğrafi durum
İlçe, il topraklarının kuzeydoğusundadır. Doğuda; Kadışehri ve Saraykent, güneyde; Sorgun, batıda; Aydıncık, kuzeyde; Tokat-Zile ve Çorum-Ortaköy ile çevrilidir. İdari olarak 5 belde ve 41 köy bağlı bulunmaktadır.
İlçenin arazi yapısı genellikle dağlıktır. Doğusunda Deveci ve Fakı Dağları, batısında Alan Dağı, güneyinde ise Gebzel Dağı yer almaktadır. Genellikle dik ve kayalık olan dağların, yapılarında kalken çok olduğu için erime ile çok sayıda mağara oluşmuştur. Doğusu ve güneyi düzlük olan ilçenin başlıca ovaları da buralarda bulunmaktadır. Batısında; Aydıncık - Kazankaya ve Bazlambaç arasında Kümbet Ovası, doğuda; Kadışehri ilçesi ve civarındaki köyleri de içerisine alan Kadışehri Ovası ilçe merkezine yakın Koyunculu, Sarıkaya ve Kahyalı arpaç gibi köylerin arazisini içerisine alan Koyunculu Ovası yer almaktadır.
İl’in en büyük akarsularından ve Yeşilırmak’ın en büyük kollarından birisi olan Çekerek Irmağı ve buna bağlı kollar ilçenin başlıca akarsularını oluşturmaktadır. Çamlıbel Dağları’ndan doğan Çekerek Irmağı, Deveci Dağları’nı aştıktan sonra ilçe topraklarına girer. Burada, Karadere, Göndelen, Akdağmadeni ve Görmügöz derelerini de alarak, Keleboğazı mevkiinde ilçe topraklarını terk eder. Sorgun’un; Emirler ve Gököz köylerinden kaynaklarını alan Sabıköz’ü de Çekerek arazisindeki küçük suları toplayarak, Kurtağıl yöresinde Çekerek Irmağına karışır. Kayalar köyünden doğan ve ilçenin içerisinden geçen, bağ ve bahçeleri sulayan Başöz’ü, Sabıközü’nün en önemli kollarındandır. İlçenin batıdaki en uzak beldesi olan Baydiğin arazisinin doğan Bakır Çay’da, Kazankaya arazisinde Çekerek Irmağı’na karışan önemli kollardandır.
İklim
Çekerek Yöresi’nde, İç Anadolu’nun tipik karasal iklimi ile Karadenizardı iklimi arasında bir geçiş iklimi görülür. Yazları, sıcak ve kura, kışları; soğuk ve yağışlı geçen bu iklimde kışın nem oranı oldukça fazladır. İlçe merkezinde karın yerde kalma süresi ve kar yağışı çevresine göre daha azdır.
Bitki örtüsü
Yörenin yaygın bitki örtüsü bozkırlardır. Fakat, yapılan araştırmalardan eski çağlarda Çekerek civarında yoğun ormanlarla kaplı olduğu anlaşılmıştır. İlçe, günümüzde İl’in ormanca zengin sayılan alanlarının birisidir. (% 32.53). Yukarıoba, Ortaoba, Karahacılı, Tipideresi, Fakıdağı,Kavakalan,ilbeyli ve diğer dağlık alanlarda; çam, meşe ve ardıç ağaçlarından oluşan seyrek ormanlar bulunmaktadır.
Nüfus
İlçenin nüfusu 2009 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre 38.689 kişi olup, bu nüfusun 11.339'u ilçe merkezinde, 26.350'si de köylerde yaşamaktadır. İlçede Km²'ye 28 kişi düşmektedir.
Ekonomisi
İlçede, halkın en önemli geçim kaynağını tarım ve hayvancılık oluşturmaktadır. Arazi dağlık ve eğim kuvveti olduğu için tarıma elverişli arazisi dardır. Mer’aların geniş yer kapladığı ilçede daha çok koyun ve keçi beslenmektedir. Başta Çekerek Irmağı olmak üzere ırmak kenarındaki düzlüklerde tarım yapılarak; arpa, buğday, nohut, mercimek, soğan ve şekerpancarı gibi ürünler yetiştirilmektedir.
Tarihte Çekerek Aynacıoğlu İsyanı
İstiklal Savaşı'nın başlarında ilçenin Özüveren köyünde mukim Aynacıoğulları etrafında topladıkları eşkiyalarla birlikte isyan çıkarmış, Zile ve Akdağmadeni ilçelerini basmışlardır. Tokat bölgesinde, TBMM kuvvetlerim uğraştıran bir başka isyan ise Aynacıoğlu Hasan tarafından çıkarılan isyandır. Aynacıoğlu çetesi, Akdağ Mağdeni doğusunda bulunan Ayvalıközü’nde Binbaşı Çolak İbrahim Bey kumandasında 2. Kuvva-i Seyyare tarafından dağıtılmasına rağmen Aynacıoğlu Hasan, Hükümet kuvvetlerini bir süre uğraştırdı. Nihayet 1921’de Batı Anadolu’da Yunanlılarla savaşmak şartı ile teslim oldu.
Tarihte bu olaya "Kör Hoca Olayı" da denilir. Daha sonraları Ali Galip Bey'in Milletvekili olan bir kardeşinin ve bucak halkının teşebbüsleri ile şehit subayların kemikleri o zaman bucak merkezi olan ve şimdiki ilçe merkezi bulunan Hacıköyü'ne 1935 yılında getirilerek bir şehitlik abidesi diktirilmiştir. Bu abide ilçenin ortasındadır.
Süreyya Bey Barajı
Çekerek barajı, su toplama ve kapasite açısından Türkiye'deki barajlar arasında 10. sıradadır. Elektrik üretiminde önemli bir yer tutmayacak olan baraj daha ziyade sulama ve taşkınları önleme amaçlıdır. Baraj gölünün uzunluğu 37 km olup setin eni 15 km yi bulacaktır. 4 köy tamamen kalkacak, 8 köyünde arazileri kısmen su altında kalacaktır. HİDROLOJİ : Yağış alanı: 5.123 kilometre kare, Derivasyon taşkın piki: Q25=325 metreküp/saniye Yıllık ortalama doğal akım: 55280 hektometre küp BARAJ GÖVDESİ: Tipi: Kil çek. Kaya dolguTalveg kotu : 784.00 m Kret kotu:500.50 m Temel kotu: 759.50 m Talvegden yükseklik: 77.50 m Temelden Yükseklik:102.50 m Kret Uzunluğu : 645.73 m Kret Genişliği: 12.00 m Mem. bat. kret Kotu: 807.50 m Ön batardo kret kotu : 791.00 m Man. bat. kret kotu: 790.00 m
BARAJ GÖLÜ :
Max Su seviyesi : 900.5 m Normal su seviyesi: 855.00 m Minimum su seviyesi: 820.00 m Max. su seviyesi: 1.310.00 hm3 Normal Su seviyesi göl Hacmi : 1.180 00 hm3 Minimum su seviyesi göl hacmi : 229.00 hm3 Aktif hacim : 1.080.00 hm3 Göl alanı: 44.50 km3 Normal su sev göl alanı: 41.33 km3 Minimum su sev göl alanı : 13.92 km3 SANTRAL: Tipi: YerüstüÜnite sayısı:4 Kurulu Gücü: 4x3 = 12 MW Türbin Tipi: Düş eks. FrançisDüşü Yüksekliği: 57.16 m Toplam Enerji: 49.75 milyon kWh SULAMA KAPASİTESİ ÇEKEREK OVASI: Cazibe: 862 ha Pompaj: 634 ha ZİLE OVASI: Pompaj: 6332 ha MAŞAT -REŞADİYE OVASı: Cazibe : 2924ha pompaj:6081 ha MAMURE OVASI:Cazibe:2432 haPompaj: 2468 ha GELDİNGEN OVASI: Cazibe:18399 ha Pompaj: 2557 ha MERZİFON VE SULUOVA: Sulama Alanı:23296
Alıntı: http://tr.wikipedia.org
